Przepisanie majątku na jedno z dzieci

1. Czym jest zachowek?

Zachowek to pojęcie dobrze znane w polskim prawie rodzinnym. Określa on prawo dziecka do otrzymania określonej części dziedziczonego majątku po śmierci rodziców lub innej osoby, która przepisała mu swój majątek jeszcze za życia. Zachowek jest ważnym narzędziem w systemie dziedziczenia, ponieważ zapewnia pewien minimalny udział dziedziczącym, niezależnie od treści testamentu lub umowy darowizny.

Udziały w zachowku:

• Małżonek: 1/2 udziału spadkowego (lub 2/3 w przypadku, gdy jest niezdolny do pracy).
• Dzieci, wnuki i rodzeństwo: 1/2 udziału spadkowego (lub 2/3 w przypadku, gdy są małoletni lub niezdolni do pracy).

Przykładem może być sytuacja, w której rodzic przepisuje nieruchomość na jedno z dzieci za życia, ale nie przewiduje żadnych środków na rzecz pozostałych dzieci. W takim przypadku dzieci, które nie otrzymały majątku, mogą dochodzić swojego prawa do zachowku od osoby obdarowanej.

2. Przedawnienie roszczenia o zachowek

Roszczenie o zachowek jest ograniczone czasowo. Osoby uprawnione do zachowku mają 5 lat od momentu otwarcia spadku, czyli od śmierci spadkodawcy lub ogłoszenia testamentu, aby zgłosić swoje roszczenie. Jeśli spadkodawca nie sporządził testamentu, to termin liczony jest od dnia jego śmierci. Natomiast, jeśli spadkodawca pozostawił testament, to termin liczony jest od dnia ogłoszenia testamentu i wydania postanowienia o stwierdzeniu spadku przez sąd lub aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza.

Warto zaznaczyć, że sąd rozpatrujący sprawę o zachowek uwzględnia przedawnienie roszczenia tylko wtedy, gdy zostanie ono podniesione przez stronę zobowiązaną do zapłaty. Jeśli nie, sąd może zasądzić odpowiednią kwotę zachowku, nawet jeśli roszczenie uległo przedawnieniu.

3. Podział majątku między rodzeństwem za życia rodziców

Przepisy kodeksu cywilnego umożliwiają rodzicom swobodne dysponowanie swoim majątkiem i podział go między swoje dzieci za życia. W takim przypadku, pozostałe dzieci mogą dochodzić wyrównania swojego udziału spadkowego w formie zachowku po śmierci rodziców. Jednak istotne jest, że udziały w zachowku nie są równoważne udziałom w majątku rodziców za ich życia.

Dla przykładu, jeśli starsze dziecko otrzymało od rodziców dom, a młodsze dziecko otrzymało mieszkanie o podobnej wartości, to niekoniecznie oznacza, że drugie dziecko będzie uprawnione do zachowku po śmierci rodziców. Zachowek może być wymagany tylko wtedy, gdy wartość otrzymanego majątku jest istotnie mniejsza niż majątek, który otrzymało inne dziecko.

4. Sposoby przepisania majątku za życia na jedno z dzieci

Najpopularniejszym sposobem przekazania majątku na jedno z dzieci za życia jest darowizna. Darowizna jest najczęściej używana do przekazywania nieruchomości. Jest to także najtańszy pod kątem podatkowym sposób przekazania majątku, ponieważ najbliżsi krewni są zwolnieni z podatku od spadków i darowizn. Jednak warto pamiętać, że darowizna na rzecz jednego dziecka nie wyłącza prawa pozostałych dzieci do zachowku.

Innym sposobem przepisania majątku jest umowa dożywocia. Umowa dożywocia jest sporządzana w formie aktu notarialnego i pozwala rodzicowi przekazać swoje mieszkanie jednemu z dzieci w zamian za dożywotnią opiekę oraz możliwość przebywania w mieszkaniu aż do swojej śmierci. Umowa dożywocia może być zawarta także z osobą trzecią, niebędącą dzieckiem. Jedną z głównych różnic między umową dożywocia a darowizną jest to, że nieruchomość przekazana w ramach umowy dożywocia nie jest wliczana do masy spadkowej, co oznacza, że nie podlega roszczeniom o zachowek ze strony pozostałych spadkobierców.

Jednakże, należy pamiętać, że umowy dożywocia mogą być podważone w toku postępowania spadkowego i unieważnione przez sąd, zwłaszcza jeśli zostanie udowodnione, że dożywotnik działał w złej wierze lub pod wpływem błędów lub znacznego uszczerbku na zdolnościach poznawczych.

5. Czy można dokonać darowizny na rzecz jednego dziecka pomijając drugie?

Rodzice mają prawo do dysponowania swoim majątkiem według własnego uznania. Mogą przekazać majątek jednemu z dzieci, pomijając innych spadkobierców. Jednakże, warto pamiętać, że pozostałe dzieci mają prawo do zachowku i mogą dochodzić swojego udziału spadkowego od osoby obdarowanej. Przykładowo, jeśli rodzice przepisują nieruchomość na jedno z dzieci, ale nie przewidują udziału pozostałym dzieciom, te ostatnie mogą dochodzić roszczenia o zachowek.

6. Niesprawiedliwy podział majątku przez rodziców – czy można coś z tym zrobić?

Jeśli uważasz, że rodzice niesprawiedliwie podzielili swój majątek, a to doprowadziło do pominięcia lub niekorzystnego potraktowania jednego z dzieci, masz prawo dochodzić swoich praw. Prawodawca chroni osoby pominięte przy podziale majątku przez rodziców, umożliwiając im dochodzenie zapłaty zachowku od rodzeństwa, które otrzymało całość majątku.

Warto jednak zwrócić uwagę na to, że sprawy spadkowe mogą być skomplikowane i wymagać fachowej pomocy prawnika. W przypadku sporów dotyczących podziału majątku rodziców warto skonsultować się z profesjonalistą, który pomoże ocenić sytuację i przedstawić najlepsze możliwe rozwiązania.

7. Często zadawane pytania

1. Czy można przepisać majątek na jedno z dzieci za życia?

Tak, można przepisać majątek na jedno z dzieci za życia, na przykład poprzez darowiznę lub umowę dożywocia.

2. Jakie prawa mają pozostałe dzieci, jeśli rodzice przepiszą majątek na jedno z dzieci?

Pozostałe dzieci mają prawo do zachowku, co oznacza, że mogą dochodzić swojego udziału spadkowego od osoby obdarowanej.

3. Co to jest zachowek?

Zachowek to prawo dziecka do otrzymania określonej części dziedziczonego majątku po śmierci rodziców lub innej osoby, która przepisała mu swój majątek jeszcze za życia.

4. Jakie są terminy przedawnienia roszczenia o zachowek?

Roszczenie o zachowek przedawnia się w ciągu 5 lat od otwarcia spadku, czyli od śmierci spadkodawcy lub ogłoszenia testamentu.

5. Co zrobić, jeśli uważam, że podział majątku przez rodziców był niesprawiedliwy?

Jeśli uważasz, że podział majątku przez rodziców był niesprawiedliwy, możesz dochodzić swoich praw i roszczeń, w tym prawa do zachowku, jeśli jesteś pominięty w spadku.