Przerwa w karze ze względu na rodzinę

Przerwa w karze ze względu na rodzinę – czyli kilka słów o samej instytucji przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności

Przerwa w wykonywaniu kary pozbawienia wolności, w pewnym rzecz jasna uproszczeniu, to swoiste „zawieszenie” wykonywania kary na określony czas. W trakcie trwania przerwy skazany nie przebywa w więzieniu, ale ma obowiązek ściśle przestrzegać określonych warunków.

Niewątpliwie jest to atrakcyjna instytucja dla osób skazanych oraz ich rodzin. Możliwość opuszczenia zakładu karnego – nawet tylko czasowa – otwiera przed skazanym wiele nowych perspektyw. Nie jest bowiem tajemnicą, że odbywanie kary w zakładzie karnym nie należy przecież do najprzyjemniejszych.

Oczywiście przerwa w wykonywaniu kary pozbawienia wolności stanowi wyjątek od zasady, że karę pozbawienia wolności odbywa się w zakładzie karnym. W związku z tym sądy będą bardzo wnikliwie analizować każdy wniosek – przez pryzmat przesłanek zastosowania tej instytucji.

Nawet pozorne spełnienie przesłanek nie będzie oznaczało, że sąd będzie zobligowany do wydania korzystnego orzeczenia. Dlatego tak ważne jest, aby sam wniosek był w odpowiedni sposób uzasadniony. Nadto należy dołączyć do niego niezbędne dowody.

No dobrze, ale kiedy przerwa w karze ze względu na rodzinę będzie możliwa?

Przesłanki zastosowania przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności i ogólne zasady

Przerwa w karze ze względu na rodzinę jest również możliwa, a wynika to z przepisu, który stanowi ustawową podstawę udzielenia przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności.

Zgodnie z art. 153 § 1 Kodeksu karnego wykonawczego (dalej jako: „kkw”) sąd penitencjarny udziela przerwy w wykonaniu kary w wypadku określonym w art. 150 § do czasu ustania tej przeszkody.

Art. 150 § 1 kkw stanowi z kolei, że wykonanie kary pozbawienia wolności w wypadku choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonywanie tej kary sąd odracza do czasu ustania tej przeszkody. Za ciężką chorobę uznaje się taki stan skazanego, w którym umieszczenie go w zakładzie karnym może zagrażać życiu lub spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo (art. 150 § 2 kkw).

Zgodnie z art. 150 § 2 sąd penitencjarny może udzielić przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności, jeżeli przemawiają za tym ważne względy rodzinne lub osobiste. Przepisy art. 151 § 3–5 stosuje się odpowiednio.

Przerwa w karze ze względu na rodzinę jest zatem możliwa. W istocie rzeczy mamy dwie kategorie przesłanek zastosowania tej instytucji:

– obligatoryjne;

– fakultatywne.

W przypadku stwierdzenia ciężkiej choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej skazanemu wykonywanie kary, sąd będzie zobowiązany do udzielenia przerwy w jej wykonywaniu – do momentu ustania tej przeszkody.

Z kolei w drugim przypadku sąd może (ale nie musi) udzielić przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności, jeżeli przemawiają za tym ważne względy rodzinne lub osobiste. Przerwa w karze ze względu na rodzinę jest zatem fakultatywną przesłanką, która będzie dokładnie analizowana przez Sąd.

Przerwa w wykonywaniu kary pozbawienia wolności może być udzielona kilkukrotnie. Udzielając przerwy w wykonywaniu kary sąd może zobowiązać skazanego do podjęcia starań o znalezienie pracy zarobkowej, zgłaszania się do wskazanej jednostki Policji w określonych odstępach czasu lub poddania się odpowiedniemu leczeniu lub rehabilitacji, oddziaływaniom terapeutycznym lub uczestnictwu w programach korekcyjno-edukacyjnych.

Należy również pamiętać, że nie można udzielić przerwy przed upływem roku od dnia ukończenia poprzedniej przerwy i powrotu po niej do zakładu karnego, chyba że zachodzi wypadek choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby skazanego albo inny wypadek losowy.

Jeżeli przerwa w wykonywaniu kary pozbawienia wolności trwała co najmniej rok, a skazany odbył co najmniej 6 miesięcy kary – sąd penitencjarny może warunkowo zwolnić skazanego z odbycia reszty kary na zasadach określonych w art. 77 Kodeksu karnego (dalej jako: „k.k.”), przy czym zwolnienie może nastąpić w każdym czasie, bez ograniczeń wynikających z art. 78 i 79 k.k.

Zachowanie skazanego po udzieleniu przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności będzie pod czujną oceną sądu. Przerwa w wykonywaniu kary pozbawienia wolności może być odwołana przez sąd w razie ustania przyczyny, dla której została udzielona, lub w wypadku, gdy skazany nie korzysta z przerwy w celu, w jakim została udzielona, albo rażąco narusza porządek prawny, jak również z powodu niewykonywania obowiązków nałożonych na skazanego przez sąd.

Kiedy przerwa w karze ze względu na rodzinę będzie możliwa?

Przerwa w karze ze względu na rodzinę została opisana w art. 150 § 2 kkw. Tytułem przypomnienia – sąd może udzielić przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności, jeżeli przemawiają za tym ważne względy rodzinne.

Literalna interpretacja przepisu wskazuje na dwa fakty, a mianowicie:

– mimo spełnienia przesłanek opisanych w tym przepisie, sąd nie będzie zobligowany do udzielenia przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności;

– przerwę w wykonywaniu kary pozbawienia wolności będą uzasadniać ważne względy rodzinne, a nie jakiekolwiek.

Odpowiedź na tytułowe pytanie dobrze obrazują poszczególne orzeczenia. W postanowieniu Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 12 grudnia 2007 roku (sygnatura akt II AKzw 939/2007) wskazano, że osadzenie celem odbycia kary pozbawienia wolności zawsze wywołuje pewne ujemne konsekwencje dla rodziny skazanego. Osoba popełniająca przestępstwa musi liczyć się z tym, że będzie musiała ponieść za swoje czyny przewidzianą prawem karę, która może stanowić dolegliwość nie tylko dla niej, ale również dla jej rodziny.

Z kolei w postanowieniu Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 lipca 2008 roku (sygnatura akt II AKzw 549/08) wskazano, iż skutki pobytu skazanego w zakładzie karnym w zależności od okoliczności mogą być różne i zgodnie z art. 153 § 2 kkw te najpoważniejsze mogą stanowić fakultatywną podstawę do udzielenia przerwy. Podkreślenia wymaga fakt, że ciężar gatunkowy ujemnych konsekwencji osadzenia w zakładzie karnym, mogący skutkować udzieleniem przerwy, musi stanowić sytuację szczególną. Przerwę w karze ze względów rodzinnych udziela się, gdy obecność skazanego jest niezbędna dla zapewnienia bytu rodziny czy opieki nad członkiem rodziny, a celu tego nie da się osiągnąć inaczej jak przez osobisty udział skazanego.

Jak Państwo widzicie przerwa w karze ze względu na rodzinę może mieć miejsce, ale w wyjątkowych przypadkach, to jest wówczas, gdy obecność skazanego jest niezbędna dla zapewnienia bytu rodziny czy opieki nad członkiem rodziny. Sąd będzie również badał, czy nie można osiągnąć tych skutków bez obecności skazanego – np. korzystając z pomocy innych członków rodziny.

Podsumowanie

Przerwa w karze ze względu na rodzinę jest możliwa, ale pod warunkiem, że przemawiają za tym ważne względy rodzinne. Sąd będzie badał, czy obecność skazanego jest jedynym sposobem na zapewnienie bytu jego rodzinie lub opieki nad członkiem rodziny. Należy również pamiętać, że sąd, nawet mimo spełnienia tych przesłanek, nie będzie zobligowany do udzielenia przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności. Jeżeli nie czujecie się Państwo na siłach, aby samodzielnie przygotować taki wniosek – zapraszam do nawiązania kontaktu. W ramach wykonywanej praktyki adwokackiej prowadzę sprawy o udzielenie przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności.

Niniejszy wpis nie stanowi porady prawnej. Jeżeli potrzebujecie Państwo wsparcia prawnego –zapraszam do nawiązania kontaktu.